Kelimeleri nasıl anlıyoruz? Bilim insanları, beyninizde bir söz ortaya çıkınca ne olduğunu büsbütün anlamış değil. Osaka Metropolitan Üniversitesi Sürdürülebilir Sistem Bilimleri Yüksek Lisans Ana Bilim Kısmında çalışan Profesör Shogo Makioka’nın öncülüğündeki bir araştırma kümesi, cisimleşmiş biliş fikrini test etmek istemiş. Cisimleşmiş biliş, insanların cisimlere dönük sözleri onlar ile etkileşim kurma formları üzerinden anladığını söylüyor. Bu sebeple araştırmacılar, iştirakçilerin cisimlerle etkileşim kurabilme yolları sonlu olduğu vakit sözlerin anlamsal işlenişini gözlemlemek üzere bir test geliştirmişler.
Populer Science Türkiye’nin yazısına göre sözler, öteki sözlere nazaran söz edilmiş. Örneğin bir “bardak”, “camdan yapılmış, içmek için kullanılan, kap” olabiliyor. Lakin bardak sözünü yalnızca bir bardak su içmek için onu elinizde tuttuğunuzu ve ağzınıza götürdüğünüzü anlarsanız yahut bardağı düşürdüğünüzde yere çarpıp parçalanacağınızı anlarsanız kullanabiliyorsunuz. Bunu anlamadan, gerçek bir bardağı kullanabilen bir robot geliştirmek sıkıntı olurdu. Yapay zeka araştırmalarında bu üzere bahisler, gerçek dünyada simge haritası çıkaran simge temellendirme sıkıntıları formunda biliniyor.
Eller serbestçe hareket ettiğinde yahut engelendiğinde sonuçlar değişiyor
Peki beşerler simge temellendirmeyi nasıl başarıyor? Bilişsel psikoloji ve bilişsel bilim, cisimlere beden ve etraf olan etkileşimler yoluyla mana yüklendiği cisimleşmiş biliş kavramını öne sürüyor.
Araştırmacılar cisimleşmiş bilişi test etmek üzere, deneklerin elleri serbestçe hareket ettiği ve engellendiği vakit deneklerin beyinlerinin el ile kullanılabilen cisimleri tanım eden sözlere nasıl karşılık verdiğini görmek için birtakım deneyler yürütmüşler.
Elde edilen sonuçlar, sol beyinde el ile kullanılabilen cisimlere karşılık olarak meydana gelen faaliyetin, el hareketi engellendiği vakit kıymetli oranda azaldığını göstermiş. El hareketinin engellenmesinden sözel karşılıklar da etkilenmiş. Scientific Reports bülteninde yayımlanan sonuçlar, el hareketlerini kısıtlamanın cisimlerin manasını işlemeyi etkilediğini gösteriyor ve cisimleşmiş biliş fikrine dayanak sağlıyor.