Sebze ve meyveler, bedenimizin protein, kalori, karbonhidrat, vitamin ve mineral kaynaklarıdır. Münasebetiyle günlük beslenmemizin olmazsa olmaz besinleri ortasında yer alır. İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Osman Erk, meyve ve sebzelerin yararlarının yanı sıra bu besinleri sağlıklı tüketme yollarıyla ilgili şu bilgileri paylaştı…
İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Osman Erk
İşte özellikleri
Yaş zerzevat ve meyveler yüksek oranda su, mineral; düşük protein, karbonhidrat ve yağ içerir. Sebzeler güç içeriği düşük; vitamin, mineral, lif ve fitobesin içeriği yüksek besinlerdir. İçerdikleri lifler ve başka işlevsel bileşikler kan şekeri ve kolesterolü istikrarlar, bağırsakları çalıştırır. Zerzevat ve meyveler; antioksidan kapasitesi yüksek A, C, beta karoten üzere bileşikler içerir. B6, folik asit, K ve E vitamini, niasin üzere vitaminlerden; potasyum, selenyum, sülfür, bakır üzere minerallerden zengindir. Sebzeler, sağlıklı zayıflama rejimlerinin de temel besinleridir. Genel olarak sebzelerin yüzde 1-3’ü karbonhidrat, yüzde 1,2-4,5’i protein, yüzde 3-4’ü liflerden oluşmaktadır. Pişirme ile liflerin bir kısmı çözünür hale gelir. Sebzelerde çok az ölçüde yağ bulunur. Yeşil yapraklı sebzeler yüksek oranda su ile lif içerir, taze ve çiğ tüketilmeleri sıhhat açısından daha faydalıdır. Meyveleri de yeniden taze fakat ölçülü tüketmek gerekir.
Bu hastalıklara yakalanma riskiniz azalır
Dünya Sıhhat Örgütü günde 400-500 gram zerzevat ve meyve tüketilmesini önerir. Bu ölçü en az 5 porsiyon zerzevat ve meyveye eş kıymettir. Bilhassa kimi zerzevat ve meyve kümeleri bol ölçüde birçok güçlü kanser savaşçısı besin hususunu içerir. Turpgiller, alyum zerzevatları ve dutsu meyveler bunların en başında gelir. Bunun dışında gökkuşağını oluşturan her renkte zerzevat ve meyveyi yemek genel sıhhat ve kanseri tedbire açısından kıymetlidir. Zerzevat ve meyve yüklü bir diyetin yemek borusu, akciğer, mide, kolon, gırtlak, göğüs, pankreas ve prostat kanseri riskini azalttığı ispatlanmıştır.
Kalorileri düşüktür
Sebzelerin ve bilhassa meyvelerin fazla ölçüde kalori içerdikleri formunda yanlış bir kanı vardır. Aslında meyvelerin ve bilhassa sebzelerin kalorileri epey düşüktür. Zira zerzevat ve meyvelerin yüklerinin yüzde 80-90’ı sudur. Bunun dışında zerzevat ve meyvelerde yağ oranı son derece düşüktür ama lif oranı yüksektir. Tüm bu faktörler nedeniyle kalorileri epeyce düşük, besin kıymetleri çok yüksek olan zerzevat ve meyveler gündelik sağlıklı bir diyetin vazgeçilemez ögeleri olmalıdır.
Mevsiminde tüketmek ve organiğini tercih etmek gerekir
Özellikle mevsim dışında tüketilen zerzevat ve meyvelerin ziyanlı tarım ilaçları kalıntıları içermeleri kaçınılmaz bir durumdur. Bu nedenle zerzevat ve meyveler kesinlikle mevsiminde tüketilmeli ve ayrıyeten mahallî olarak üretilmiş olmalıdır. Mahallî olarak üretilmemiş zerzevat ve meyvelerin de birçok kimyasal husus ile muamele edilmiş olma ihtimali yüksektir. Organik yiyeceklerin ise tarım ilacı içerme mümkünlüğü hayli düşüktür ve bu tıp besinlerde daha fazla vitamin, mineral ve mikro besin bulunur. Hasebiyle organik pazarlardan alışveriş yapmaya ihtimam gösterin.
İşte en fazla ve en az tarım ilacına maruz kalan zerzevat ve meyveler
En fazla ilaç içerenler
■ Çilek
■ Ispanak
■ Lahana
■ Nektarin
■ Elma
■ Üzüm
■ Şeftali
■ Kiraz
■ Armut
■ Biber
■ Kavun
■ Kereviz
■ Patates
En az ilaç içerenler
■ Avokado
■ Ananas
■ Soğan
■ Papaya
■ Tatlı bezelye
■ Patlıcan
■ Kuşkonmaz
■ Karnabahar
■ Kavun
■ Brokoli
■ Mantar